Nepali LegalEagle : General introduction to Property

सम्पति सम्बन्धी सामान्य परिचय

अर्थ :-
  - सम्पति भन्नले व्यक्ति को सम्पूर्ण सम्पति माथिको अधिकार भने जनाउदछ| प्रारम्भिक कलमा मानव घुमन्ते जीवन बीउताव थॆ ,सिकार संकलित जीवन बिताउद त्यो बेला यो मेरो र त्यो मेरो भने थिएन |
जसले जे पाऊ थयो तेही चिज बस्तु प्रयोग गर्दत्यो जंगल जादा सिकार गर्दा आफु ले मरे को सिकार आफ्नो घरमा ल्याएर खाने गर्दथ्यो |जब सम सिकार सडेर गनाउ दिन भएको बेला फल्ने काम हुन्थ्यो|आफु ले मारेको सिकार अरु लाई प्रयोग गर्न दिएन थिएन |.
- त्यस बेला सम्पति भने कुरा को विकाश भएको थिएन| त्यस बेला सम्पति बेयाक्तिगत र सम्पति माथिको अधिकार भने कोरा को विकाश भएको थिएन | बिस्तारै सिकार संकलन हुदै सम्पति सम्बन्धिको अवाधरना को विकाश हुदै गयो |आधुनिक युग मा आइ पुग्दा चल अत्चल सम्पति लगायत बौद्धिक सम्पति सम्बन्धि सम्पूरण अवाधरना हरुलाइ सम्पति सम्बन्धि अवाधरनाको रुपमा लिने गरिन्छ |
-सम्पति सम्बन्धि अवाधराना प्रचिन्न हिन्दु अवधारणामा व्यक्तिगत चल-अचल सम्पति लगायत घर जग्गा, सुन, चांदी, पशु आदिका अतिरिक्त पुत्रपुत्रीहरु लाई समेत सम्पतिको रुपमा गर्णना गरिन थयो |
कुनै पनि कुरा स्वामित्व बिना रहन सक्दैन भने कुरा वेंथमले उल्लेख गरेको पाइनछ |
सम्पति वक्तिगत रुपमा सामुहिक रुपमा तथा संस्थागत रुपमा जुन रुपमा रहन सक्छ|
जुन जसरी सम्पति रहे तापनि सम्पूर्ण कानुन अधिकारहरु सामबेश भएमा सम्पति सम्बन्धि अधिकार हरुलाई सम्पति अधिकार भनिछ |
परिभाषा
सम्पति  सम्बन्धी  विद्वान हरु ले यस्तो भनेका छन|

सल्मोण्ड का अनुसार :-
सम्पति भन्नाले स्वामित्व
अन्तरगत राखन सकिने र सबैका बिरुद्ध प्रयोग गर्न सक्ने वस्तुमाथिको सवामित्व सम्बन्धि अधिकार लाई जनाउद छ |

बेन्थम का अनुसार
कानुनद्वार नै सम्पति ,सम्पतिको रुपमा रहन्छ अन्यथा यसको कुनै अस्तित्व नै छैन |

बलेक ल डिक्सनरी का अनुसार

कुनै बस्तु राख्न पाउने भोग गर्न पाउने र वितरण वा नस्ट गर्न पाउने अधिकार भएको विषयवस्तु नै सम्पति हो |

नेपाल को संबिधान २०७२ का अनुसार

नेपालको संबिधान को भाग ०३ मैलिक कह अन्तरगत धारा २५ (१)को अनुसार

प्रत्येक नागरिकलाइ कानुन को अधिनमा रही सम्पति आर्जन गर्ने ,भोग गर्ने ,बेच बिखन गर्ने ,व्यावसायिक लाभ प्राप्त गर्ने र सम्पति को अन्य कारोबार गर्ने हक हुनेछ |तर राज्यले ब्यक्तिको सम्पतिमा कर लगाउन र पर्गतिशील करको मान्याता अनुरुप व्यक्ति को आयमा कर लगाउन सक्ने छ | यस धारा को पर्योजन को लागी सम्पति भन्न ले

सम्पति भन्नाले चल अचल लगायत सबै प्रकारको सम्पति सम्झनु पर्छ र यो बौद्धिक सम्पति समेतलाई जनाउच्छ |
(नेपालको संविधान २०७२ को भाग ०३ को धारा  २५ को उपधारा बमोजिम )

मुलुकी देवानी संहिता २०७४ को दफा २५१ अनुसार

उपभोग गर्न ,खरिद ,बिक्री वा अन्य तवरले हक हस्तन्नतरण वा कारोबार गर्न वा कुनै लाभ प्राप्त गर्न सकिने कुनै नगद वस्तु वा कार्यलाई सम्पति मानिने छ|
(यस दफाको प्रयोजन को लागी वस्तु भन्नाले खरिद बिक्री गर्न सकिने भौतिक सम्पति सम्झनु पर्छ |)

General introduction to Property Auaranjeb Aeraj +9779851253786

General introduction to property

Concept

the word property is derived from the Latin word proprietary and the french equivalent properties ,which means a think owned.the concept of property and ownership are very similar to each other .However ,there is a fine line that distinguishes the two terms.it will not be incorrect to state that humans have been aware of there their right to possess what they rightfully own for long.

the word property is used in numerous senses in general . if one looks around in the surroundings, everything available may be categorized as property. Every objects ,whether tangible or intangible having some value to human beings ,may be termed as property .

the essential characteristics of property is the value attached to it.in on way or the other ,it is source of wealth .the value although may be either monetary or personal .in general sense ,there for property consists of land ,shares,Building and debts due to another person .However, the term when used in the in the legal sense has a defined connotation.it is the right to enjoy and to dispose of certain things in an absolute manner as on think it fit.

Definition of property:-

According to Salmond
the term property ,which we have use as meaning proprietary rights in rem ,possesses a singular variety of different applications having different degrees of generality .these are as following;-
1.All legal right
2.property rights
3.proprietary rights in rem
4.corporal property

According to Bentham
'property and law born together ,and die together .Before laws were made there was no property ,take way laws and property ceases '

According to Black's law Dictionary


'the exclusive right of possessing ,enjoying, and disposing of a things'

According to constitution of Nepal 2015(2072)

Article 25(1)of constitution of Nepal ,2017 (2072);-

every citizen shall ,subject to law ,have the right to acquire , own, dispose acquire business profits from and otherwise deal with, property for the purpose of this article ,property means any form of property including movable and immovable property and includes intellectual property .

According to Muluki civil code 2017(2074)

section 252 has the provision of property 'any cash ,goods or work shall deemed to be a property if such cash ,goods or work can be used or transected in or the title thereto can be transferred by way of purchase ,own or sell or other wise or any benefit can be derived therefrom "

General Introduction to property